Books
Farsi
معماری معاصر در ایران از سال ۱۳۰۴ تاکنون
نويسنده: امیر بانی مسعود
زبان: فارسی
ناشر نسخه فارسی: انتشارات کتابکده کسری
تعداد صفحات: ۱۵۴ ص
این كتاب را خریداری كنید. [ لینک خرید ]
فهرست مطالب
مقدّمه
فصل اوّل، مُدرنیزاسیون و نوسازی شهری
تهران: ویترین تجدّد
شهرها، شهرک‌های صنعتی و توسعۀ نفتی
فصل دوّم، سبْکِ ملّی ۱۳۰۴ - ۱۳۲۰
نئوکلاسیسیسم
احیاءِ اسلامی: جست‌وجوی مسیرهای ناپیموده
سبْک نو-هخامنشی: تکوین سبْکی جدید
فصل سوّم، نخستین مُدرن‌های ایرانی: تکوین معماری حرفه‌ایِ مُدرنیستی در ایران
فصل چهارم، از خانۀ مُدرن تا مجتمع‌های آپارتمانی
معماری آکادمیک و خانه در معنای مُدرن کلمه
مجتمع‌های آپارتمانی
فصل پنجم، اسکان در مِتروپُلیس
مُدرنیسم انقلاب سفید، هزینه‌های سرسام‌آور و رُشد زاغه‌نشینی
فصل ششم، معماری مُدرن و جریان های پس از آن، ۱۳۳۲-۱۳۵۷
سبْکِ بین‌المللی
مُدرنیسمِ عالی
منطقه‌گراییِ مُدرن
فصل هفتم، معماری ایران پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷
روحیۀ نوپدید: معماران جوان ایرانی در جست‌وجوی آینده
ارجاعات و یادداشت‌ها
فهرست منابع و مراجع مقالات و كتابهای فارسی
مقالات و كتابهای انگلیسي
منابع تصاویر
نمایه
مقدّمه
هدف از نگارش این دفتر ارائۀ تاریخی خواندنی از معماری معاصر ایران، از موج تجدّد در اوایل دهۀ ۱۳۰۰ ھ ش تا زمان حال، است. موضوع پژوهش اصلیِ آن نحوۀ ارتباط میان آمال و آرزوهای ناظر به زندگی نوآیین و ایجاد فُرم‌های جدید در معماری بوده است، و این‌که عواملی هم‌چون رشد و پیدایش محیط زندگی جدید، برآمدنِ معماریِ حرفه‌ای، و تغییرات و تبدیلات صنعت ساختمان‌سازی در ایران، چگونه همگی بالاتّفاق به ظهور جریان بالندۀ معماری مُدرنیستی در این کشور منجر شدند. درعین‌حال، این دفتر می‌کوشد تا همگرایی میان معماری و رشد و توسعۀ سیاسی و اجتماعی در ایران را مورد بررسی قرار دهد. تحوّلات معماری و شکل‌گیری نسل نخست معماران تحصیل‌کردۀ ایرانی، چنان‌که پیداست، همگی متأثّر از تحوّلات اجتماعی در ایران بوده‌اند. از این‌رو، در بررسی نوآوری‌های مختلف در عرصۀ معماری، صفحات این دفتر به ملاحظۀ دقیق تحوّلات تاریخی و زمینۀ اجتماعی نیز توجّه خاصّ نشان داده است.
با وجود این‌که دفتر حاضر از ترتیب تاریخی و تقویمیِ سختگیرانه‌ای پیروی نمی‌کند، روند بررسی جریان امور در آن به نحوی است که مناسبت تامّ با هر دوره و رویدادهای معماری آن دورۀ مورد نظر داشته باشد. فصل اوّل مشتمل بر دو بخش عمده است. عوامل منجر به شکوفاییِ جریان مُدرنیسم در ایران، و این‌که به کدامین علّت تهران به کانون نوآوری‌ها بدل شد، از جملۀ موضوعات این فصل است. مُدرنیست‌های ساکن در پایتخت، درعین‌حال که زبان‌های متنوّع مُدرنیسم اروپایی را به زبانی ساده‌تر بیان می‌کردند، دست به «ترکیب و تألیف» (synthesis) نیز می‌زدند. شاخص‌ترین بناءهای مُدرنیستی در ایران، همزمان و همگام با تأسیس دانشکدۀ معماری، در تهران برافراشته شدند. بخش دوّمِ همین فصل بر برنامۀ عمران شهری در دوران سلطنت رضاشاه پهلوی تمرکز دارد، که نخستین اقدام نظام‌مند در ایران در عرصۀ عمران شهری محسوب می‌شود. برنامۀ عمران شهری در این دوره، نه تنها به بروز تغییرات عمده‌ای در چهرۀ شهرهای سنّتی ایران منجر شد، بلکه تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر تحوّلات سازه‌های مُدرن در ایران نهاد. مُضاف بر این، در طول سال‌های قرن حاضر هجری شمسی مطابق با سدۀ بیستم میلادی، رشد صنایع مُدرن در ایران به توسعۀ شهری در ابعاد خیره‌کننده و حتّیٰ پیدایشِ شهرهای جدید انجامید.
فصل دوّم، با تمرکز بر سه گرایشِ اصلی در معماریِ «سبْکِ ملّی» (نئوکلاسیسیسم، احیاءِ سنّت معماری اسلامی، و سبْکِ نو-هخامنشی)، به بررسی این نکته می‌پردازد که ملّی‌گرایی ایرانی، به‌مثابۀ رویکردی سیاسی، چگونه توانست به پیدایش و گسترشِ سبْکی جدید در معماری ایرانی منجر شود، سبْکی جدید که طرّاحی و اجرای بناءهای دولتی و حکومتیِ عصر رضاشاهی از مصادیق آن به شمار می‌آیند.
فصل سوّم مقولۀ مُدرنیزاسیون در معماری ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد، و عمدتاً مشتمل است بر ارائۀ فُرم‌ها و تکنیک‌های جدید در معماری. احداث راه آهن سراسری خود باعث تسهیل دسترسی به مواد و مصالح جدید شد، و فرصت بی‌نظیری برای کشور فراهم آورد تا حرفۀ مهندسی در ایران تأسیس و به سطح ملّی ارتقاء یابد. در سال ۱۳۰۶ ھ ش حکومت ایران مؤسّسات تعلیمی و تربیتیِ متعدّدی را بنیان نهاد، تا معماران و مهندسینی خبره و مطّلع از علم